Ubezpieczyciele działający w Unii Europejskiej w 2023 roku pozyskali w przeliczeniu 1 414 mld euro składek, co stanowi ok. 21% światowej składki przypisanej brutto1
Zakłady ubezpieczeń odgrywają istotną rolę w gospodarce narodowej, działając jako stabilizator cykli koniunkturalnych. Dzięki gromadzeniu składek i wypłacaniu odszkodowań w okresach kryzysowych, przyczyniają się do łagodzenia skutków wahań gospodarczych. Dodatkowo pełnią funkcję długoterminowych inwestorów, wspierając rozwój gospodarki poprzez inwestycje w infrastrukturę, obligacje skarbowe oraz przedsiębiorstwa, co sprzyja stabilności i wzrostowi gospodarczemu.
W 2023 roku rynek ubezpieczeniowy w Polsce i Europie stanął przed szeregiem wyzwań. Kluczowym problemem była utrzymująca się wysoka inflacja, która wpływała na wzrost kosztów napraw, usług medycznych oraz innych świadczeń, zmuszając ubezpieczycieli do podnoszenia składek w celu utrzymania rentowności.
Dodatkowo, stagnacja cen polis OC komunikacyjnego przy rosnących kosztach napraw negatywnie wpływała na rentowność tego segmentu w Polsce. Na poziomie europejskim, rosnąca częstotliwość i intensywność katastrof naturalnych, takich jak powodzie i pożary lasów,
9) Sigma No 3/2024 World insurance: strengthening global resilience with a new lease of life; EIOPA, European Insurance Overview 2024
znacząco zwiększyła koszty odszkodowań. W obliczu tych trudności, ubezpieczyciele musieli dostosować swoje strategie, uwzględniając zarówno potrzeby klientów, jak i konieczność utrzymania stabilności finansowej, koncentrując się jednocześnie na zrównoważonym rozwoju, innowacjach technologicznych i lepszym zarządzaniu ryzykiem2.
Na koniec 2023 roku aktywa sektora ubezpieczeń w Polsce stanowiły 6,5% PKB, co było znacznie poniżej średniej europejskiej wynoszącej 56,2%. Polska utrzymała 15. miejsce w EOG pod względem wartości aktywów, które stanowiły 0,5% europejskiego sektora3.
Wartość składek w europejskim sektorze ubezpieczeń w 2023 roku wyniosła 1,41 bln euro, z czego 677,6 mld euro pochodziło z ubezpieczeń na życie, a 736,4 mld euro z ubezpieczeń majątkowych. Największy rynek ubezpieczeniowy w Europie posiadają Francja oraz Niemcy (kolejno 345,2 mld euro i 343,5 mld euro przypisu składki w 2023 roku, stanowiąc 24,4% i 24,3% rynku europejskiego). Rynki przekraczające 100 mld euro składki przypisanej brutto mają jeszcze Włochy (135,4 mld euro), Irlandia (101,8 mld euro), a powyżej 80 mld euro mają Niderlandy (87,4 mld euro) i Hiszpania (82,8 mld euro). Polski rynek ubezpieczeniowy ustępował także pod względem wielkości tym krajom w Europie Zachodniej, które mają znacząco niższą liczbę mieszkańców niż Polska, np.: Austria (21,9 mld euro), Norwegia (25,7 mld euro), Szwecja (39,9 mld euro), Dania (42,5 mld euro), Belgia (47,6 mld euro), Luksemburg (51,4 mld euro)4.
Statystyczny mieszkaniec Europy w 2023 roku wydał na ubezpieczenia w przeliczeniu około 2 891 euro. Rok wcześniej było to 2 749 euro, a więc nastąpił wzrost o ponad 4%. W 2023 roku w przeliczeniu przeciętny Polak na ubezpieczenie wydał 489 euro, czyli o około 16% więcej niż rok wcześniej i ponad 6 razy mniej niż statystyczny mieszkaniec Europy. Niższe wartości odnotowano jedynie w kilku krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Wydatki na ubezpieczenie mieszkańców Litwy i Łotwy wyniosły odpowiednio 198 euro, 383 euro natomiast statystyczny mieszkaniec Estonii na ubezpieczenia przeznaczył 800 euro. Mieszkaniec Ukrainy w 2023 roku wydał na ubezpieczenia tylko 1,7 euro. Dla porównania, na największych rynkach ubezpieczeniowych, takich jak Niemcy i Francja, mieszkańcy wydawali odpowiednio 4 117 euro i 5 047 euro na osobę5.
Rynkowy model ubezpieczeń rozwija się w Polsce od 1990 roku. Polski rynek ubezpieczeniowy jest obecnie największym wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Składka przypisana brutto dla polskiego rynku w 2023 roku wyniosła 17 894 mln euro, odpowiadając udziałowi składek w wysokości około 1,3% (w 2022 roku było to 15 444 mln euro i udział około 1,1%). Dla krajów bałtyckich wartości te wyniosły dla Litwy – 572 mln euro (0,04%), Łotwy – 718 mln euro (0,05%), Estonii – 1 099 mln euro (0,08%), a dla Ukrainy6 – 57 mln euro (poniżej 0,01%)7.
Źródło: EIOPA, European Insurance Overview 2024; Eurostat
* z wyłączeniem Ukrainy ze względu na niestabilną sytuacją gospodarczą spowodowaną wojną
Źródło: EIOPA, European Insurance Overview 2024; Eurostat
W strukturze polskiego rynku dominują ubezpieczenia majątkowe i pozostałe, generując dwuipółkrotnie więcej składek niż ubezpieczenia na życie, co stanowiło 72% składek w porównaniu do 28% dla ubezpieczeń na życie, podczas gdy w EOG stosunek wynosił 52% do 48%. Wśród ubezpieczeń majątkowych OC stanowiło 29,6% składek, AC 22,8%, a ubezpieczenia pozakomunikacyjne 47,6%. Reasekuracja czynna stanowiła 7% składek w Polsce wobec 27% w EOG8.
Kraje bałtyckie wykazują podobną strukturę rynków ubezpieczeniowych do Polski, gdzie dominują ubezpieczenia majątkowe i pozostałe osobowe. Odmienna sytuacja występuje w Norwegii (65,0%), Danii (74,2%), Włoszech (68,4%) i Szwecji (65,9%), gdzie przewagę mają ubezpieczenia na życie – są to jednocześnie jedne z największych rynków ubezpieczeniowych w Europie9.
Wskaźnik penetracji ubezpieczeń pokazujący relację składki przypisanej brutto do produktu krajowego brutto (PKB) pozostaje w Polsce poniżej średniej dla Europy. W 2023 roku wskaźnik ten wynosił dla Polski 2,4%, podczas gdy średnia dla EOG to 5,2%10. Jeszcze niższą penetracją cechują się rynki ubezpieczeniowe w Litwie (0,8%), Łotwie (1,8%), oraz Estonii (2,9%). Najwyższe wskaźniki penetracji mają Irlandia (20,0%), Francja (12,2%), a także Dania (11,3%)11.
Analizując penetrację ubezpieczeń w relacji do PKB na mieszkańca można oczekiwać, że polski sektor ubezpieczeniowy będzie się rozwijać wraz z rozwojem gospodarczym Polski (wzrost PKB), bogaceniem się społeczeństwa (wzrost dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych) oraz wzrostem świadomości ubezpieczeniowej Polaków, podobnie jak miało to miejsce w krajach Europy Zachodniej.
Charakterystyka rynków ubezpieczeń na których działają spółki Grupy PZU
Rynek ubezpieczeń majątkowych w Polsce
Rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w Polsce liczony składką przypisaną brutto urósł w pierwszych trzech kwartałach 2024 roku o 4,9 mld zł (+12,0%) w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Źródło: KNF (www.knf.gov.pl), Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2024, Rynek ubezpieczeń 3/2023, Rynek ubezpieczeń 3/2022, Rynek ubezpieczeń 3/2021, Rynek ubezpieczeń 3/2020
Łączny przypis składki z działalności bezpośredniej wzrósł o 4,4 mld zł (+11,6% r/r), a z działalności pośredniej o 0,5 mld zł (+16,0% r/r).
Rozwój rynku wynikał zarówno z przyrostu składki w obszarze ubezpieczeń pozakomunikacyjnych (o 2,6 mld zł, +14,2% r/r) jak i wzrostu składki w obszarze ubezpieczeń komunikacyjnych (o 2,2 mld zł, +10,1% r/r).
W ubezpieczeniach pozakomunikacyjnych największy wpływ na przyrost składki przypisanej brutto miały ubezpieczenia od ognia i innych szkód rzeczowych (o 1,6 mld zł, +17,1% r/r, z czego 0,3 mld zł dotyczyło działalności pośredniej). Wzrosty sprzedaży były widoczne także w ubezpieczeniach świadczenia pomocy (o 363 mln zł, +22,0% r/r), ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej ogólnej (o 321 mln zł, +11,4% r/r) oraz wypadku i choroby (o 263 mln zł, +11,3% r/r). Spadek składki przypisanej brutto odnotowano jedynie w ubezpieczeniach ochrony prawnej (o 10 mln zł, -17,3% r/r).
Przyrost składki z ubezpieczeń komunikacyjnych napędzany był zarówno przez OC komunikacyjne (wzrost o 1,2 mld zł, +9,9% r/r), jak i ubezpieczenia Auto Casco (wzrost o 1,0 mld zł, +10,4% r/r). Największą grupą ubezpieczeń pozostają ubezpieczenia OC komunikacyjnego, które po trzech kwartałach 2024 roku wygenerowały 13,9 mld zł przypisu składki, co stanowiło 30,5% rynku ubezpieczeń majątkowych.
Cały rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w ciągu trzech kwartałów 2024 roku wypracował wynik netto na poziomie 5 259 mln zł, a więc o 69 mln zł mniej od osiągniętego w analogicznym okresie 2023 roku (spadek o 1,3%).
Źródło: KNF Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2024
Ponadto, odnotowano dalszy spadek rentowności w ubezpieczeniach OC komunikacyjnych (pogorszenie wyniku technicznego o 223 mln zł r/r do poziomu -363 mln zł). Istotne spadki wyniku technicznego rozpoznano także w ubezpieczeniach Auto Casco (o 78 mln zł) oraz w grupie ubezpieczeń kredytów i gwarancji finansowych (o 64 mln zł). Istotną poprawę rentowności odnotowano w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej ogólnej (wzrost wyniku technicznego o 213 mln zł).
Po trzech kwartałach 2024 roku Grupa PZU miała 32,4% udziału w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych mierzonego wielkością składki przypisanej brutto (31,7% z działalności bezpośredniej) wobec 32,1% w analogicznym okresie 2023 roku (31,7% z działalności bezpośredniej), co oznacza wzrost o 0,3 p.p. (utrzymanie udziału rynkowego w działalności bezpośredniej).
Rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych – składka przypisana brutto vs. wynik techniczny (w mln zł)
| Składka przypisana brutto vs wynik techniczny | 1 stycznia – 30 września 2023 | 1 stycznia – 30 września 2024 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| PZU* | Rynek | Rynek bez PZU | PZU* | Rynek | Rynek bez PZU | |
| Składka przypisana | 13 045 | 40 685 | 27 640 | 14 739 | 45 548 | 30 809 |
| Wynik techniczny | 1 040 | 2 107 | 1 067 | 576 | 1 294 | 718 |
Źródło: KNF (www.knf.gov.pl), Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2024, dane PZU
Wynik techniczny Grupy PZU (PZU łącznie z LINK4, TUW PZUW i PG TUW) po trzech kwartałach 2024 roku stanowił 44,5% wyniku technicznego rynku (wynik techniczny Grupy PZU na poziomie 576 mln zł wobec wyniku technicznego rynku na poziomie 1 294 mln zł).
Łączna wartość lokat zakładów ubezpieczeń pozostałych osobowych i majątkowych na koniec III kwartału 2024 roku (bez uwzględnienia lokat w jednostkach podporządkowanych) wyniosła 88 133 mln zł i wzrosła w porównaniu do końca 2023 roku o 7,3%.
Zakłady ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych łącznie oszacowały wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych netto na poziomie 76 063 mln zł, co stanowiło wzrost o 6,1% względem końca 2023 roku.
Rynek ubezpieczeń na życie w Polsce
Po trzech kwartałach 2024 roku rynek ubezpieczeń na życie w Polsce liczony składką przypisaną brutto wyniósł 17 703 mln zł, co oznacza, że w ciągu ostatnich pięciu lat średniorocznie rósł o 2,2%, przy czym jest to efekt wysokiej dynamiki ostatnich dwóch lat.
Zebrana w ciągu trzech kwartałów 2024 roku składka była wyższa o 4,0% niż w analogicznym okresie 2023 roku w efekcie wzrostu składki okresowej przy jednoczesnym spadku składki płatnej jednorazowo. W produktach obu typów płatności składka wzrosła w części ubezpieczeń rentowych (grupa IV) oraz ochronnych wypadkowych i chorobowych (grupa V). Po trzech kwartałach 2024 roku rynek odnotował spadek przypisu z ubezpieczeń na życie ze składką jednorazową (I grupa) o 488 mln zł tj. o 16,2% r/r z jednoczesnym wzrostem w składki z płatnością regularną w tej grupie ubezpieczeń o 441 mln zł (+7,5% r/r).
Po trzech kwartałach 2024 roku po okresie istotnego wyhamowania sprzedaży produktów o charakterze inwestycyjnym odnotowano wzrost składki, w tym ubezpieczeń ze składką jednorazową (+ 214,6 mln zł, +79,3%). Przyczyn wcześniejszego cyklu spadkowego należy upatrywać w zmianach sytuacji na rynku kapitałowym oraz otoczeniu prawnym i makroekonomicznym, w tym zaleceń KNF.
W efekcie zmian na rynku wzrosło znaczenie produktów ze składką okresową, które stanowią przewagę konkurencyjną PZU Życie. W ciągu trzech kwartałów 2024 roku składka z tych produktów była wyższa o 6,1% w porównaniu do tego samego okresu 2023 roku, a średnioroczny wzrost przez pięć ostatnich lat wynosił 4,2%. Pomimo malejącego przypisu okresowego w polisach na życie związanych z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (o 105,9 mln zł r/r) rosła składka ochronna w grupach I i V (o 977,8 mln zł r/r) zawieranych zarówno w formie grupowej jak i indywidualnej.
Jednocześnie, utrzymuje się wysoka koncentracja rynku mierzonego okresową składką przypisaną brutto. W ciągu ubiegłego roku nie zmieniła się lista pięciu największych podmiotów na rynku a ich udział wyniósł 80,4%.
Zakłady ubezpieczeń na życie w trakcie trzech kwartałów 2024 roku wypracowały łączny wynik netto na poziomie 3 049 mln zł, co stanowiło wzrost r/r o 342 mln zł, tj. o 12,6%. Był to m.in. efekt wyższych niż w analogicznym okresie 2023 roku wyników technicznych.
Źródło: KNF, Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2024, Rynek ubezpieczeń 3/2023 Rynek ubezpieczeń 3/2022, Rynek ubezpieczeń 3/2021, Rynek ubezpieczeń 3/2020
Wynik techniczny zakładów ubezpieczeń w trzech kwartałach 2024 roku był wyższy o 229 mln zł (+7,2% r/r) wobec analogicznego okresu 2023 roku i wyniósł 3 429 mln zł. Wzrost ten wynika przede wszystkim ze wzrostu wyniku technicznego w grupie I ubezpieczeń na życie (wzrost o 229 mln zł), w mniejszym stopniu wzrost wystąpił w ubezpieczeniach grupy V wypadkowych i chorobowych (wzrost o 33 mln zł) kompensowany przez spadek wyniku technicznego z ubezpieczeń na życie związanych z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (spadek o 32 mln zł).
Wartość lokat zakładów ubezpieczeń na życie na koniec III kwartału 2024 roku wyniosła 45 645 mln zł, co oznacza wzrost o 4,2% w porównaniu do końca 2023 roku. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający spadły o 0,3% do poziomu 40 203 mln zł.
W ramach Grupy PZU działalnością na polskim rynku ubezpieczeń na życie zajmuje się PZU Życie oraz Polski Gaz TUW na Życie (w likwidacji).
W ciągu trzech pierwszych kwartałów 2024 roku Grupa PZU zebrała 42,2% składki przypisanej brutto wszystkich zakładów ubezpieczeń na życie, co oznacza wzrost w stosunku do ubiegłorocznego udziału w rynku (o 2,1 p.p.) głównie w konsekwencji wzrostu udziału PZU Życie w rynku składki płatnej jednorazowo (+16,9 p.p.).
Jednocześnie, Grupa PZU pozostała liderem w segmencie składki płaconej okresowo. W ciągu trzech pierwszych kwartałów 2024 roku pozyskała 41,8% składek, co oznacza niewielki spadek udziału w tym segmencie rynku w stosunku do ubiegłego roku (-0,5 p.p.). Dynamika składki przypisanej Grupy PZU w tym segmencie wyniosła 104,9% r/r.
Rynek ubezpieczeń na życie – składka przypisana brutto vs. wynik techniczny (w mln zł)
| Składka przypisana brutto vs wynik techniczny | 1 stycznia – 30 września 2023 | 1 stycznia – 30 września 2024 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| PZU* | Rynek | Rynek bez PZU | PZU* | Rynek | Rynek bez PZU | |
| Składka przypisana | 6 819 | 17 022 | 10 203 | 7 463 | 17 703 | 10 240 |
| Wynik techniczny | 1 627 | 3 200 | 1 573 | 1 781 | 3 429 | 1 648 |
| Rentowność | 23,9% | 18,8% | 15,4% | 23,9% | 19,4% | 16,1% |
Źródło: KNF (www.knf.gov.pl). Biuletyn Kwartalny. Rynek ubezpieczeń 3/2024, dane PZU Życie
Udział PZU Życie wyłącznie w segmeancie ubezpieczeń na życie (grupa I) dla składki opłacanej okresowo po III kwartale 2024 roku wyniósł 49,1%, mierząc składką przypisaną brutto i 50,1%, mierząc liczbą czynnych umów. Pod względem sposobu zawarcia umowy udział Grupy PZU w segmencie ubezpieczeń na życie wyniósł 55,7% dla umów grupowych i 32,5% dla umów indywidualnych (mierząc składką przypisaną brutto).
Wynik techniczny Grupy PZU stanowił prawie 51,9% (+1,1 p.p.) uzyskiwanego przez wszystkie towarzystwa ubezpieczeń na życie. Świadczy to o wysokiej rentowności oferowanych produktów. Marża wyniku technicznego PZU Życie na składce przypisanej brutto była wyższa niż marża uzyskiwana łącznie przez pozostałe towarzystwa oferujące ubezpieczenia na życie (23,9% wobec 16,1%).
Rynki ubezpieczeniowe w krajach bałtyckich i w Ukrainie
Według Banku Litwy, w 2024 roku składka przypisana brutto na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła 1 213 mln euro i wzrosła o 11,0% w porównaniu z rokiem 2023. Ubezpieczenia komunikacyjne pozostały najistotniejszą grupą ubezpieczeń dla rynku (52,4% całego przypisu w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych). Wzrost rynku nastąpił głównie w ubezpieczeniach komunikacyjnych OC stanowiących prawie jedną trzecią rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych (28,9%). W ramach ubezpieczeń komunikacyjnych składka przypisana brutto z ubezpieczeń OC wzrosła o 4,4% r/r, natomiast sprzedaż ubezpieczeń Auto Casco wzrosła o 12,9% r/r. Duży wzrost nastąpił w ubezpieczeniach majątkowych i zdrowotnych (odpowiednio o 10,5% r/r oraz 20,9% r/r).
W sektorze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na koniec 2024 roku działało jedenaście spółek, w tym siedem oddziałów towarzystw ubezpieczeń z siedzibą w innych państwach członkowskich UE. Łączny udział czterech największych grup w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych stanowił 81,6%.
Grupa PZU działa na Litwie od 2002 roku. Od listopada 2014 roku działalność na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych prowadzi jako Lietuvos Draudimas, który od maja 2015 roku jest także właścicielem oddziału PZU w Estonii.
Lietuvos Draudimas to lider ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na Litwie. W 2024 roku jego udział w rynku wyniósł 30,1%. Lietuvos Draudimas odnotował wzrost składki przypisanej brutto o 10,7% r/r do 366 mln euro. Największe wzrosty nastąpiły w ubezpieczeniach majątkowych (o 10 mln euro), OC komunikacyjnym (o 9 mln euro) oraz Auto Casco (o 8 mln euro).
Składka brutto zgromadzona w 2024 roku przez litewskie zakłady ubezpieczeń na życie wyniosła 370 mln euro, co oznacza przyrost o 4,5% w stosunku do 2023 roku. Sprzedaż ubezpieczeń ze składką regularną wzrosła o 3,8% r/r, natomiast ze składką jednorazową wzrosła o 21,0% r/r (tj. o 3,2 mln euro).
W strukturze ubezpieczeń na życie dominowały ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym, stanowiące 80,6% wartości rynku. Tradycyjne ubezpieczenia na życie stanowiły 8,5% przypisu składki. Wartość nowej sprzedaży w składce urocznionej wzrosła o 5,3%. Na wielkość dynamiki nowej sprzedaży pozytywnie wpłynął rozwój gospodarczy, wzrost siły roboczej oraz niska inflacja.
Na koniec 2024 roku na litewskim rynku ubezpieczeń na życie działało siedem spółek. Rynek charakteryzował się wysoką koncentracją – udział trzech największych zakładów ubezpieczeń na życie w łącznej składce przypisanej brutto w 2024 roku wyniósł 62,8%.
Największym zakładem ubezpieczeń na życie na Litwie pod względem łącznej składki przypisanej brutto była Compensa (22,8% udziału w rynku), kolejnymi Swedbank (20,7% udziału w rynku) oraz Allianz (19,2% udziału w rynku).
Działalność Grupy PZU w zakresie ubezpieczeń na życie na Litwie prowadzi UAB PZU Lietuva Gyvybës Draudimas (PZU Litwa Życie). Składka przypisana brutto PZU Litwa Życie wyniosła 26 mln euro, co oznacza wzrost o 10,0% w porównaniu do 2023 roku. Przekłada się to na udział w rynku na poziomie 7,0%.
Według danych Banku Łotwy na koniec 2024 roku składka przypisana brutto z ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła 640 mln euro. To o 52 mln euro (8,8%) więcej niż w 2023 roku.
Największy wzrost, o 18 mln euro (+15,0%), miał miejsce w ubezpieczeniach zdrowotnych. Znaczny wzrost nastąpił również w ubezpieczeniach majątkowych (o 17 mln euro tj. 12,7% oraz Auto Casco (o 11 mln euro, tj. 8,1%).
Najistotniejszą grupą są ubezpieczenia komunikacyjne OC i Auto Casco, które stanowiły odpowiednio 19,9% i 22,9% składki przypisanej brutto rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych. Istotną pozycję w strukturze produktów miały również ubezpieczenia zdrowotne (21,4% składki przypisanej brutto) oraz ubezpieczenia majątkowe (23,2% składki przypisanej brutto).
Na koniec 2024 roku na łotewskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych funkcjonowało dziesięć zakładów ubezpieczeń, a udział w rynku czterech największych ubezpieczycieli wyniósł 75,1%.
Od czerwca 2014 roku w skład Grupy PZU wchodzi na Łotwie AAS BALTA, który w maju 2015 roku przejął funkcjonujący na łotewskim rynku od 2012 roku oddział PZU Litwa.
AAS BALTA jest największym ubezpieczycielem pod względem składki przypisanej na Łotwie. W 2024 roku udział AAS BALTA w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniósł 28,7%.
W 2024 roku przypis składki brutto AAS BALTA osiągnął wartość 184 mln euro i był wyższy o 8,6% (tj. o 15 mln euro) w porównaniu do 2023 roku. Największe wzrosty nastąpiły w obszarze ubezpieczeń komunikacyjnych i zdrowotnych.
W 2024 roku składka przypisana brutto na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła 601 mln euro i wzrosła o 8,5% w porównaniu do 2023 roku.
Wzrost rynku wspierany był głównie przez ubezpieczenia komunikacyjne Auto Casco (+11 mln euro, tj. +6,1% r/r) oraz OC (+6 mln euro, tj. +5,6% r/r). Dynamiczny wzrost odnotowały również ubezpieczenia majątkowe masowe (+10 mln euro, tj. +9,8% r/r) oraz pozostałe OC (+9 mln euro, tj. +48,5% r/r).
W strukturze sprzedaży ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych dominowały ubezpieczenia komunikacyjne, które stanowiły 53,8% (w tym 31,5% Auto Casco) przypisu składki, a ubezpieczenia majątkowe stanowiły 29,0% składki przypisanej brutto.
Według stanu na koniec grudnia 2024 roku w sektorze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych działało czternaście podmiotów (w tym sześć oddziałów zagranicznych towarzystw ubezpieczeń), a łączny udział w rynku czterech największych wyniósł 66,9%.
Od maja 2015 roku działalność Grupy PZU w Estonii prowadzi oddział Lietuvos Draudimas, który powstał z połączenia dwóch podmiotów: oddziału litewskiej spółki PZU i estońskiego oddziału, który funkcjonował pod marką Codan.
Udział Grupy PZU w estońskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych osiągnął w 2024 roku poziom 15,5%, a zgromadzona składka przypisana brutto wyniosła 93 mln euro, co stanowiło wzrost o 10,6% (tj. o 9 mln euro) względem 2023 roku. Największe wzrosty odnotowano w ubezpieczeniach pozostałych OC, komunikacyjnych Auto Casco oraz majątkowych.
Nadzór nad rynkiem ubezpieczeniowym w Ukrainie, z końcem czerwca 2021 roku, objął Narodowy Bank Ukrainy (NBU). NBU wzmocnił skuteczność nadzoru poprzez monitoring wdrożenia obowiązujących regulacji i stosowanie odpowiednich środków wpływu wobec podmiotów, które je naruszają.
Od marca 2022 roku NBU uregulował działalność uczestników pozabankowych usług finansowych w okresie stanu wojennego, między innymi przedłużył terminy podejmowania działań egzekucyjnych. NBU doprecyzował stosowanie niektórych aktów normatywnych i prawnych w związku z agresją Rosji na Ukrainę celem odciążenia uczestników rynku, a także wdrożył szereg ograniczeń w celu minimalizacji nowych ryzyk powstałych wskutek wojny. W połowie lutego 2023 roku NBU złagodził ograniczenia dla ubezpieczycieli dotyczące płatności w ramach zagranicznych umów reasekuracyjnych – rozszerzył możliwości realizacji świadczeń ubezpieczeniowych z tytułu umów reasekuracji zawartych z reasekuratorami niebędącymi rezydentami.
Ukraiński rynek ubezpieczeniowy po trzecim kwartale 2024 roku mierzony składką przypisaną brutto odnotował wzrost o 12,2% r/r, do poziomu 38 mld hrywien. Składka zgromadzona z tytułu ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła 34 mld hrywien, co oznacza wzrost o 11,1% w porównaniu do analogicznego okresu 2023 roku.
W 2024 roku znaczący wpływ na dynamikę sprzedaży miały wszystkie ubezpieczenia komunikacyjne, w szczególności ubezpieczenie OC. Ubezpieczenie Zielona Karta, choć dynamika wciąż była pozytywna, wykazało znacząco niższe tempo wzrostu. Ujemna dynamika w niektórych rodzajach ubezpieczeń związana była z trwającymi działaniami wojennymi na terytorium Ukrainy. Największy spadek w trzecim kwartale 2024 roku w porównaniu do analogicznego okresu 2023 roku odnotowały ubezpieczenia majątkowe oraz pozostałe OC.
Ukraiński rynek ubezpieczeniowy w segmencie ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych jest rozdrobniony. Na koniec września 2024 roku działały na nim sześćdziesiąt cztery zakłady ubezpieczeń. Niezależnie od wciąż dużej liczby podmiotów, dziesięć największych zakładów ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych zgromadziło 71,0% składki przypisanej brutto.
Spółki ubezpieczeniowe oferujące ubezpieczenia na życie zebrały na koniec września 2024 roku składkę przypisaną brutto w wysokości 4,1 mld hrywien, co oznacza wzrost o 13,7% w porównaniu do analogicznego okresu 2023 roku. Jednocześnie koncentracja rynku utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie i dalej rośnie. W Ukrainie działało jedenaście towarzystw ubezpieczeniowych na życie, z czego pięć największych zakładów zebrało 82,6% składki przypisanej brutto.
Na rynku ukraińskim Grupa PZU prowadzi działalność ubezpieczeniową poprzez dwie spółki: PrJSC IC PZU Ukraine (PZU Ukraina) w zakresie ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych oraz PrJSC IC PZU Ukraine Life (PZU Ukraina Życie) dla ubezpieczeń na życie. Ponadto spółka LLC SOS Services Ukraine oferuje usługi assistance.
W 2024 roku składka przypisana brutto zebrana przez PZU Ukraina wyniosła 2 248 mln hrywien i była wyższa o 20,3% niż w roku poprzednim. Wzrost sprzedaży odnotowano przede wszystkim w ubezpieczeniach komunikacyjnych w szczególności w ubezpieczeniach OC. Składka przypisana brutto zebrana przez PZU Ukraina Życie w 2024 roku wyniosła 395 mln hrywien i była niższa o 1,6% w porównaniu z 2023 rokiem.
W ciągu trzech pierwszych kwartałów 2024 roku PZU Ukraina pozyskał 4,8% składki przypisanej brutto ukraińskiego sektora ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych a jego udział w rynku wzrósł o 0,5 p.p. względem trzech kwartałów 2023 roku. Pozwoliło to spółce zająć dziesiąte miejsce na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych. Na piątym miejscu, na rynku ubezpieczeń na życie, uplasowała się PZU Ukraina Życie z 6,9% udziału w rynku (spadek o 0,3 p.p. w stosunku do poprzedniego roku).
1. Sigma No 3/2024 World insurance: strengthening global resilience with a new lease of life; EIOPA, European Insurance Overview 2024
2. https://www.parkiet.com/finanse/art39694211-ubezpieczyciele-pod-presja-inflacji-i-klimatu?utm; EIOPA, Financial Stability Report December 2023
3. NBP, Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2023
4. EIOPA, European Insurance Overview 2024
5. EIOPA, European Insurance Overview 2024; Eurostat
6. dla Ukrainy zostały wykorzystane źródła wewnętrzne ze względu na brak dostępności danych publicznych
7. EIOPA, European Insurance Overview 2024
8. NBP, Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2023; EIOPA, European Insurance Overview 2024
9. EIOPA, European Insurance Overview 2024
10. z wyłączeniem Luksemburgu, Lichtensteina i Malty przekraczających 40%, w których znaczną część składek generowała działalność transgraniczna oraz z wyłączeniem Ukrainy, która posiada niestabilny system gospodarczy ze względu na wojnę
11. EIOPA, European Insurance Overview 2024; Eurostat