Rok 2024 upłynął pod znakiem odbicia na giełdach oraz wystromienia krzywych dochodowości.
Globalny i lokalny rynek akcji i obligacji
Spadek inflacji na kluczowych rynkach stworzył przestrzeń do rozpoczęcia przez główne banki centralne obniżek stóp procentowych w 2024 roku. Wyjątkiem był BoJ, który w obliczu podwyższonej inflacji, podniósł stopy procentowe, choć poziom tych stóp w Japonii pozostaje relatywnie niski. Rozpoczęcie cyklu obniżek stóp procentowych sprzyjało giełdom, jednak w końcu roku wzrosty na rynkach rozwijających się przyhamowały w związku obawami o wpływ zapowiadanych w kampanii wyborczej w USA zmian w polityce gospodarczej przez administrację prezydenta Donalda Trumpa. Wówczas wzrosły też obawy o możliwe utrzymanie się inflacji dłużej na podwyższonym poziomie, co sprzyjało stromieniu krzywych dochodowości na rynku obligacji. W Polsce pierwsza połowa ubiegłego roku przyniosła wzrosty indeksów giełdowych. W tle były oczekiwania na szybkie odbicie popytu krajowego i nadzieje na szybkie uruchomienie środków KPO. Druga połowa roku przyniosła wyhamowanie tych tendencji, m.in. w związku z niższym od oczekiwań wzrostem konsumpcji gospodarstw domowych i słabymi wynikami produkcji przemysłowej.
Stopy procentowe
Pierwsza połowa roku 2024, w największych gospodarkach świata zachodniego, upłynęła pod znakiem oczekiwania na obniżki stóp przez banki centralne, druga była okresem wdrażania redukcji stóp. W skali roku, oznaczało to obniżenie stóp przez Fed do 4,50%, z 5,50%; przez EBC do 3,15%, z 4,50%, przez BoE do 4,75%, z 5,25% i przez SNB do 0,5%, z 1,75%. Najważniejszym argumentem dla obniżek stóp przez te banki centralne była spadająca inflacja, po ustaniu szoków związanych z rosyjską agresją na Ukrainę oraz, w przypadku Europy, słabe perspektywy gospodarcze.
Nieco inaczej sytuacja wyglądała w Azji. W 2024 roku Chiny weszły z rozpoczętym już cyklem obniżek stóp, schodząc z główną stopą do 3,10% w końcu 2024 roku, z 3,45% w końcu 2023 roku. Za obniżkami przemawiała niska aktywność gospodarcza, przy spadającej dynamice inflacji r/r. Dla odmiany BoJ, w odpowiedzi na rosnącą inflację, podniósł stopy procentowe do 0,25% w końcu 2024 roku z -0,10% w końcu 2023 roku
Banki centralne większości krajów rozwijających się weszły w cykl obniżek, motywowany spadającą presją inflacyjną, przy czym w przypadku Turcji i Indonezji, początek roku był jeszcze pod znakiem podwyżek. Indie utrzymywały stopy na nie zmienionym poziomie. Nietypowa sytuacja miała miejsce w Brazylii, gdzie bank centralny obniżał stopy w pierwszej połowie roku i wrócił do podwyżek w drugiej połowie roku, w reakcji na zmianę tendencji inflacyjnych.
W Polsce stopy przez cały 2024 rok pozostały stabilne. NBP argumentował utrzymanie stóp na podwyższonym poziomie ryzykiem utrzymania się wskaźnika CPI r/r powyżej celu inflacyjnego przez większą część roku, pomimo silnego spadku CPI r/r w początkowych miesiącach. Jednocześnie bank centralny wskazywał na niepewność co do perspektyw szybkiego zejścia inflacji do celu w obliczu wysokiej dynamiki płac i niepewności co do wpływu regulacji cen energii dla gospodarstw domowych na ścieżkę CPI. Pozostałe banki centralne regionu obniżały stopy odpowiadając na obniżające się wskaźniki inflacji. Wyjątkiem była Rosja, która doświadczała wzrostu stóp i inflacji.
Rynki obligacji
Na początku roku 2024 na rynkach bazowych Europy i USA rentowności obligacji rządowych rosły. W Eurostrefie w I kwartale 2024 roku negatywnie na dług wpływał EBC, który wstrzymywał się z sugerowaniem obniżek stóp, jako argument używając obawy o to, że spodziewany wzrost płac podbije inflację. W USA presja na wzrosty dochodowości była podtrzymywana przez wolniejszy niż oczekiwano spadek inflacji w pierwszych miesiącach roku. W drugiej połowie roku trendy odwróciły się po obu stronach oceanu, m.in. za sprawą słabszych danych z rynku pracy w USA i zapowiedzi obniżek stóp przez EBC i Fed, a później realizacji tych zapowiedzi. Na przełomie III i IV kwartału dochodowości obligacji amerykańskich powróciły do wzrostów w reakcji na tym razem pozytywne zaskoczenia danymi z rynku pracy oraz retorykę w prezydenckiej kampanii wyborczej. Rentowności papierów niemieckich reagowały znacznie słabiej, ze względu na negatywne zaskoczenia danymi z głównych gospodarek Europy i perspektywę relatywnie głębszych cięć stóp procentowych przez EBC w 2025 roku. W konsekwencji dochodowości obligacji amerykańskich wzrosły na koniec 2024 roku do 4,25%, z 4,23% na koniec 2023 roku, dla 2L, do 4,38%, z 3,84% dla 5L i do 4,58%, z 3,88% dla 10L. W przypadku obligacji niemieckich, w tym czasie przemieściły się one, do 2,08%, z 2,38% dla 2L, do 2,15%, z 1,93% dla 5L i do 2,36%, z 2,02%.
Przez większość 2024 roku wyrażony w dolarach indeks obligacji rynków rozwijających się JP Morgan Emerging Markets Bonds ETF rósł, by jednak ostatecznie na koniec roku spaść nieznacznie poniżej jego wartości z końca 2023 roku. W pierwszych trzech kwartałach 2024 roku wzrost wartości indeksu był determinowany spadkami globalnej inflacji i oczekiwaniami na spadki stóp banków centralnych. Spadek indeksu, który zaczął się na przełomie III i IV kwartału, był pochodną zwyżek rentowności na bazowych rynkach długu oraz wyhamowania trendów dezinflacyjnych w części gospodarek rynków wschodzących.
W 2024 roku trendy na krajowym rynku długu były podobne do tych na globalnych rynkach. Rentowności rosły w pierwszej połowie roku, za co odpowiadały zachowania rynków bazowych oraz powolny wzrost rocznej dynamiki inflacji w kraju, począwszy od kwietnia 2024 roku. Po spadkach w III kwartale, w ślad za zachowaniem rynków bazowych (osiągając wtedy minimum w okolicach 4,7% dla 2L, 4,9% dla 5L i 5,1% dla 10L), w IV kwartale powróciły zwyżki dochodowości. Wpływ na to miały rynki bazowe i niepewność co do kolejnych ruchów RPP przy oczekiwanej nowelizacji ustawy budżetowej w kraju. W konsekwencji rentowności SPW zamknęły się w końcu 2024 roku na 5,17%, wobec 5,12% w końcu 2023 roku dla 2L, na 5,65%, z 5,02% dla 5L i na 5,90%, z 5,20% dla 10L.
Rynki akcji
Przez cały 2024 rok miały miejsce zwyżki na bazowych rynkach akcji. Najwyraźniejsze zachwianie tego trendu miało miejsce w III kwartale 2024 roku, za sprawą zaskakująco słabych danych z rynku pracy w USA, współgrających w czasie z kolejną podwyżką stóp procentowych w Japonii. Ostatecznie w skali roku indeks DAX wzrósł o 3,6%, S&P 500 o 23,3%, zaś TOPIX o 17,1%. Takie rozłożenie wzrostów odzwierciedlało najsłabsze perspektywy gospodarki niemieckiej na tle USA i Japonii. Reprezentujący globalne rynki akcji dolarowy indeks iShares MSCI Acwi ETF wzrósł o 15,5% w skali roku.
Sytuacja na rynkach rozwijających się nie była już tak dobra. Reprezentujący rynki rozwijające się, wyrażony w dolarach indeks iShares MSCI EM UCITS ETF rósł względnie stabilnie przez pierwsze trzy kwartały 2024 roku, by w IV kwartale obniżyć się. Pogorszenie sytuacji nastąpiło w reakcji na obawy jakie wytworzyła deglobalizacyjna narracja w trakcie kampanii wyborczej w USA oraz towarzyszące temu silne wzrosty dochodowości obligacji rządu USA. W tle było wyhamowanie oczekiwań na obniżki stóp w USA. W konsekwencji w skali roku indeks wzrósł tylko o 4,9%, choć w trakcie roku stopa zwrotu względem końca 2023 roku była przejściowo znacznie wyższa. W podziale na regiony geograficzne negatywnie na wzrost wpływały duże gospodarki Ameryki Łacińskiej, tj. Meksyk i Brazylia, oraz część gospodarek Azji.
Pierwsza połowa 2024 roku upłynęła pod znakiem wzrostów WIG i WIG20. Indeksy rosły w oczekiwaniu na napędzany podwyżkami płac i spodziewaną silną ekspansją fiskalną wzrost konsumpcji. W tle były też nadzieje na szybkie uruchomienie środków KPO. Druga połowa roku przyniosła rozczarowanie skalą wzrostu konsumpcji gospodarstw domowych w kraju oraz spadkiem aktywności przemysłu. W reakcji na to nastąpiły spadki wartości obu indeksów. Łącznie w skali roku przełożyło się to na zamianę wartości indeksu WIG o +1,4%, oraz WIG 20 o -6,4%.
Rynki walutowe
Na przestrzeni 2024 roku kurs EUR/USD spadł do 1,04 z 1,11 w końcu 2023 roku. Zmiany były spowodowane poprawą koniunktury gospodarczej w USA i wolniejszym tempem obniżek stóp procentowych niż w strefie euro. Jen osłabił się do dolara amerykańskiego z 140,92 do 157,37, co było pochodną utrzymania wciąż bardzo łagodnej, pomimo wzrostu stóp procentowych, polityki monetarnej przez BoJ.
W 2024 roku w relacji do dolara straciło meksykańskie peso (-19,0%, co było efektem niepewności politycznej związanej ze zmianą prezydenta kraju oraz załamaniem się carry trade na parze MXNJPY po obniżce stóp procentowych) i brazylijski real (-21,5%, co było pochodną luźnej polityki fiskalnej prezydenta Luli da Silvy). Nieco lepiej radziły sobie waluty azjatyckie, niemniej i one traciły do dolara ze względu na powiązanie ze słabnącymi Chinami (juan stracił w 2024 roku do dolara 2,7%). Osłabiły się także waluty regionu Europy Środkowo-Wschodniej, szczególnie forint węgierski, który stracił 12,4%, co było m.in. skutkiem obniżek stóp procentowych przez MNB.
W 2024 roku kurs EUR/PLN obniżył się do 4,27 z 4,35, zaś kurs USD/PLN wzrósł do 4,10 z 3,93. Wsparciem dla aprecjacji złotego względem EUR były dobre perspektywy makroekonomiczne dla Polski oraz rozpoczęcie cyklu obniżek stóp procentowych przez EBC. Kurs CHF/PLN przesunął się w tym czasie z 4,68 do 4,54.
Rynek funduszy inwestycyjnych i emerytalnych w Polsce
Rynek funduszy inwestycyjnych
Źródło: IZFiA
Na koniec 2024 roku środki zarządzane przez krajowe fundusze inwestycyjne wyniosły ponad 379,5 mld zł (najwięcej w historii) wobec 320 mld zł na koniec 2023 roku, co oznacza wzrost o ponad 18,5% (+59,1 mld zł). Nigdy w historii polskiego rynku funduszy inwestycyjnych nominalny wzrost wartości aktywów w skali roku nie był aż tak wysoki. Poprzedni rekord padł w 2023 r. (+51 mld zł), a wcześniej dokładnie dekadę temu (w 2015 r.), kiedy aktywa wzrosły w rok o 43,4 mld zł.
Pod względem rocznej dynamiki (w ujęciu procentowym) największy przyrost aktywów zanotowały w 2024 r. fundusze PPK (+39,4% r/r), których aktywa na koniec grudnia sięgały 26,4 mld zł (dane wyłącznie dla TFI, bez PTE i TU).
W ubiegłym roku większość TFI zanotowała wzrost aktywów pod zarządzaniem, który w trzech przypadkach liczony był w trzycyfrowym tempie. 9 TFI w skali 2024 roku odnotowały spadek wartości aktywów netto.
Pracownicze Plany Kapitałowe
Wartość rynku aktywów netto funduszy zdefiniowanej daty pracowniczych planów kapitałowych (PPK) wyniosła na koniec 2024 roku ponad 30,24 mld zł wobec 21,8 mld zł na koniec 2023 roku, co w ujęciu rocznym dało wzrost o 38,7%. Wartość aktywów netto PPK zarządzanych przez TFI wyniosła na koniec 2024 roku 26,4 mld zł.
W 2024 roku do PPK systematycznie napływały kolejne składki od pracowników (2-4% wynagrodzenia brutto), pracodawców (1,5-4% wynagrodzenia brutto pracownika), a także dopłaty powitalne (250 zł) i roczne (240 zł) od państwa.
Do wzrostu aktywów w znacznym stopniu przyczyniła się liczba pracowników zgłaszanych do PPK. Na koniec 2024 roku w TFI PZU było zgłoszonych 913 242 osoby w stosunku do 2023 (820 028) co daje wzrost r/r o 11,4%.
Źródło: IZFiA, KNF, wartość aktywów netto FZD wg instytucji zarządzających, dane wyłącznie dla TFI, bez PTE i TU
Rynek funduszy emerytalnych
Na koniec 2024 roku aktywa netto otwartych funduszy emerytalnych wyniosły ponad 213 mld zł, co oznacza wzrost o 2% w porównaniu do końca 2023 roku. Na wzrost wartości aktywów wpływ miała przede wszystkim dobra sytuacja na rynkach kapitałowych, na których zanotowano wzrosty cen akcji po spadkach notowanych w 2023 roku.
Dobrowolne Fundusze Emerytalne
Mimo dużej zmienności na rynku papierów udziałowych w 2024 roku aktywa dobrowolnych funduszy emerytalnych wzrosły do ponad 2,2 mld zł na koniec roku.
Obok wzrostu wartości aktywów netto wynikającego z zarządzania funduszami istotny wpływ na wartość aktywów miały bieżące wpłaty. W 2024 roku wpłaty do DFE PZU wyniosły ponad 211,7 mln zł. Na koniec 2024 roku DFE PZU pozostał liderem rynku IKZE w segmencie dobrowolnych funduszy emerytalnych zarówno pod względem liczby rachunków (55,8% wszystkich rachunków) jak i wartości aktywów (49,1%).
Źródło: KNF, Dane miesięczne o rynku OFE, dane za grudzień 2024 roku
Istotne czynniki dla notowań akcji PZU
PZU zadebiutował na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) 12 maja 2010 roku. Od debiutu wchodzi w skład najważniejszego indeksu WIG20 , obliczanego na podstawie wartości portfela akcji 20 największych i najbardziej płynnych spółek z rynku głównego GPW. PZU należy również do polskich indeksów: WIG, WIG30, WIG-Poland, WIGdiv, WIG20 TR, WIG.MS-FIN, CEEplus, WIG ESG (indeks zrównoważonegorozwoju) oraz zagranicznych: MSCI Poland (rynki wschodzące), Stoxx Europe 600 (rynki rozwinięte), FTSE Russel mid cap index (rynki rozwinięte).
Indeksy GPW
W 2024 roku indeks największych polskich spółek (WIG20) poruszał się w przedziale 2 123 do 2 593 pkt. Rozpiętość między tymi punktami wyniosła 470 pkt i była o 231 pkt niższa niż w analogicznym okresie 2023 roku (701 pkt). W 2024 roku indeks WIG20 spadł o 6,4% r/r, a przy uwzględnieniu dywidend (WIG20 TR) spadek wyniósł 1,3% r/r. Indeks szerokiego rynku WIG zyskał 1,4% r/r. Trochę lepsza sytuacja panowała w indeksach małych i średnich spółek, sWIG80 i mWIG40 które wzrosły odpowiednio o 3,0% i 5,8% r/r.
Kurs akcji PZU
Akcje PZU w 2024 roku podążały za głównymi indeksami polskiej giełdy, utrzymując się w trendzie wzrostowym przez pierwszą część roku. W III kw. 2024 roku nastąpiło przejściowe pogorszenie zachowania kursu akcji PZU względem indeksów benchmarkowych. Było to związane m.in. z powodzią w południowo-zachodniej części Polski, która wywołała przejściowy niepokój o wpływ tego zdarzenia na wyniki finansowy Grupy PZU. Na ostatniej sesji w 2024 roku akcje PZU były wyceniano na 45,8 zł, tj. spadek o 3,0% r/r (bez uwzględnienia korekty o wypłaconą dywidendę na akcję – 4,34 zł).
Po skorygowaniu kursu akcji o dywidendę, całkowita stopa zwrotu na akcjach PZU wyniosła w 2024 roku 6,9%, tj. 8,3 p.p. powyżej indeksu dochodowego WIG20 TR. Najwyższy poziom kursu na zamknięciu sesji wyniósł 55,50 zł (16 maja 2024 roku).
Źródło: https://biznes.pap.pl/
Źródło: www.stooq.pl
Kapitalizacja
Wartość giełdowa (kapitalizacja) PZU na koniec 2024 roku wyniosła 39,6 mld zł (spadek o 3,0% r/r, bez uwzględnienia dywidendy), co oznaczało 4 pozycję (wzrost o 1 miejsce r/r) pod względem wyceny rynkowej wśród krajowych spółek notowanych na GPW. Udział akcji PZU w obrotach całego rynku głównego wyniósł 6,3% (7 miejsce – bez zmian r/r).
Po dodaniu do wyceny akcji PZU wartości dywidend na akcję (wypłaconych od debiutu na giełdzie w 2010 roku), teoretyczna wycena giełdowa PZU na koniec 2024 roku wyniosłaby 72,6 mld zł (przy cenie jednej akcji na poziomie 84,10 zł).
Źródło: https://gpw.pl/
Źródło: https://gpw.pl/
| 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Teoretyczny kurs na ostatniej sesji w roku (zł) | 58,44 | 64,93 | 66,94 | 81,19 | 84,10 |
| Teoretyczna kapitalizacja na koniec okresu (mln zł) | 50 468 | 56 072 | 57 808 | 70 113 | 72 626 |
Płynność
Akcje PZU utrzymywały w 2024 roku wysoką płynność. Średni dzienny spread akcji PZU wyniósł 5 p.b. wobec 10 p.b. średniego spreadu dla 20 najbardziej płynnych spółek. Wartość obrotu w całym 2024 roku wyniosła 20,9 mld zł, co stanowiło 52,9% kapitalizacji PZU na koniec 2024 roku (wzrost o 9,6 p.p. r/r).
Źródło: https://gpw.pl/, PZU
| Akcje PZU* | 2020 | 2021 | 2022** | 2023 | 2024 |
|---|---|---|---|---|---|
| C/WK (P/BV) Cena rynkowa akcji / wartość księgowa na akcję |
1,5x | 1,8x | 1,2x | 1,4x | 1,2x |
| WKNA (zł) BVPS (PLN) Wartość księgowa na akcję |
21,7 | 19,8 | 30,3 | 34,8 | 37,2 |
| C/Z (P/E) Cena rynkowa akcji / zysk netto na akcję |
14,6x | 9,2x | 8,1x | 7,1x | 7,4x |
| ZNA (zł) EPS (PLN) Zysk (strata) netto / liczba akcji |
2,2 | 3,9 | 4,4 | 6,7 | 6,2 |
** dane przekształcone - przekształcenie danych porównawczych wynikające z zastosowania MSSF 17
| Statystyka akcji PZU | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
|---|---|---|---|---|---|
| Kurs maksymalny (zł) | 41,80 | 41,65 | 37,82 | 48,90 | 55,50 |
| Kurs minimalny (zł) | 20,55 | 29,27 | 23,16 | 31,63 | 39,15 |
| Kurs na ostatniej sesji w roku (zł) | 32,36 | 35,35 | 35,42 | 47,27 | 45,84 |
| Średni kurs na sesję (zł) | 30,06 | 35,86 | 30,97 | 40,13 | 47,14 |
| Wartość obrotów (mln zł) | 17 588 | 18 565 | 14 645 | 17 692 | 20 945 |
| Wolumen obrotu (szt.) | 595 296 291 | 517 939 229 | 472 866 103 | 436 702 363 | 447 904 241 |
Notowania akcji Banku Pekao i Alior Banku
Sytuacja w sektorze bankowym
W 2024 roku indeks WIG-banki1 zanotował wzrost o 11,6% r/r, pokonując o 18,0 p.p. indeks WIG20. Korelacja indeksu WIG Banki z indeksem WIG20 wyniosła 90% (+ 1 p.p. r/r). Współczynnik beta (w odniesieniu do WIG20) spadł o 0,11 do 1,11. Dobre zachowanie indeksu WIG BANKI, to w znacznej mierze rezultat utrzymujących się dobrych wyników banków na poziomie zysku netto, osiąganych w otoczeniu wysokich stóp procentowych. Jednocześnie, część inwestorów zaczęło dyskontować obniżkę stóp procentowych i pogorszenie wyników w przyszłości, co prowadziło do znacznie słabszego zachowania tego indeksu niż miało to miejsce w 2023 roku, kiedy to indeks WIG-banki zanotował wzrost o blisko 77%.
Źródło: https://biznes.pap.pl/
Bank Pekao i Alior Bank
Cena akcji Alior Bank na koniec 2024 roku wyniosła 86,0 zł, tj. wzrosła o 12,6% od początku roku. Po skorygowaniu kursu o dywidendę stopa zwrotu wyniosła 17,7%2.
Kurs akcji Banku Pekao w analogicznym okresie spadł o 9,3% (w ujęciu cenowym) do 137,9 zł za akcję. Po skorygowaniu kursu o dywidendę stopa zwrotu wyniosła 0,9%3.
1. Indeks dochodowy (przy jego obliczaniu uwzględnia się zarówno ceny zawartych w nim akcji, jak i dochody z dywidend i praw poboru).
2. 24 maja 2024 roku Alior Bank wypłacił 577 mln zł dywidendy (4,42 zł na akcję).
3. 10 maja 2024 roku Bank Pekao wypłacił 3,4 mld zł dywidendy (19,20 zł na akcję).